close
Strona korzysta z cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką Prywatności. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do cookies w Twojej przeglądarce.
   strona g³ówna 
 

 

 



Japońskie karate

W dniu 10 pa¼dziernika 1868 roku w Yamanakawa-cho, dystrykcie Shuri (stolicy Okinawy) urodzi³ siê Gichin Funakoshi. Treningi rozpocz±³ wieku 11 lat. Jego nauczycielami by³i s³ynni mistrzowie Azato i Itosu, którzy praktykowali kempo u Matusmury i Gusukumy. Dziêki rekomendacji swoich mistrzów Funakoshi mia³ mo¿liwo¶æ trenowania m.in. z Kenwa Mabuni, Ankichi Arakaki czy Kosaku Matsumura. Mia³ mo¿liwo¶æ podgl±dania ich metod treningowych i najlepszych technik. Æwiczenia u Azato odbywa³y siê nocami na rozleg³ym podwórzu jego domu. Funakoshi wymyka³ siê z domu  o zmierzchu i czêstokroæ wraca³ tu¿ przed ¶witem. S±siedzi nic nie wiedz±c o jego treningach podejrzewali go o hulanie w nocnych lokalach. Ca³e noce Funakoshi praktykowa³ kata i tylko jedno kata. Mija³y tygodnie, miesi±ce, ale on nie ¶mia³ prosiæ Mistrza o demonstracjê nowego kata. Azato obserwuj±c jego poczynania siedzia³ w fotelu na ganku domu mrucz±c: "jeszcze trochê Funakoshi", "no, prawie dobrze - spróbuj jeszcze raz..." Zwykle dopiero nad rad ranem Mistrz stawa³ siê rozmowniejszy przekazuj±c uczniowi elementy teoretyczne karate.

       

Funakoshi by³ nauczycielem w wiejskiej szkole, tote¿ kiedy przeniesiono go do Naha, przyj±³ to z zadowoleniem. Po pierwsze by³ to awans zawodowy, po drugie mia³ bli¿ej na treningi. Praca w szkole zetknê³a go z Shintaru Ogawa - wizytatorem szkó³, który po pokazie wykonanym przez Funakoshiego w 1901 roku, w raporcie do Ministerstwa O¶wiaty podkre¶li³ wychowawczo-zdrowotne zalety tode, szczególnie w aspekcie przygotowania m³odzie¿y do s³u¿by wojskowej. W rezultacie tego raportu w 1905 roku wprowadzono je na Okinawie do programu edukacji fizycznej w: Szkole Powszechnej w Shuri, I Szkole ¦redniej Prefektury Okinawa, Szkole ¦redniej Handlowej oraz  Kolegium Nauczycielskim. Wcieleniem programu zaj±³ siê osobi¶cie Mistrz Anko Itosu we wspó³pracy z Yabu Kentsu oraz Chomo Hanashiro. W³a¶nie dla potrzeb programu nauczania karate w szko³ach na Okinawie Itosu opracowa³ piêæ kata Heian (Pinan).

     


W 1906 roku ma miejsce pierwszy pokaz karate. Kilka lat pó¼niej Funakoshi proponuje kilku znajomym karatekom utworzenie grupy zajmuj±cej siê dawaniem pokazów tej sztuki na wyspach Ryu-kyu. Pokazy te mia³y byæ powi±zane z dzia³alno¶cia odczytow± podkre¶laj±c± liczne zalety karate. W latach 1914-1915 do grupy tej wchodzili: G.Funakoshi, K.Mabuni, A.Matobu, Ch.Kyan, S.Gusukuma oraz Ogusuku, Takamura, Ishikawa, Yaniku oraz inni mniej znani karatecy. Efektem tych dzia³añ by³o zwiêkszonie zainteresowania t± sztuk± walki na Okinawie, nazywan± wtedy okinawa-te lub karate-jutsu. Wielu okinawañczyków zainspirowanych pokazami rozpoczyna w tamtym czasie treningi. Z czasem zawi±zuje siê stowarzyszenie pod nazw± Okinawa Shobu Kai, którego celem jest popularyzacja sztuk walki. Prezydentem nowego stowarzysznia zostaje Funakoshi. 

     


W 1917 roku ma zaszczyt po raz pierwszy zaprezentowaæ okinawsk± sztukê w Butokuden (centrum japoñskich sztuk walki) w Kioto. W dniu 06.03.1921 roku Funakoshi prezentuje karate nastepcy tronu ksiêciu Hirohito, który przebywa³ na Okinawie. Pokaz odby³ siê w sali wielkiej pa³acu w Shuri. Jednak prze³omowym dla okinawañskiego karate by³ rok 1922, kiedy wiosn± na Uniwersytecie Ochanomizu w Tokio, pod auspicjami Ministerstwa Szkolnictwa, zorganizowano Krajow± Wystawê Sportow± propaguj±c± m.in. japoñskie sztuki walki. Karate zademonstrowa³ sam Gichin Funakoshi oraz Shinkin Gima. Pokaz wywar³ zainteresowanie m.in. Jigiro Kano - twórcy judo. Zaproponowa³ on Funakoshiemu odbycie kilku pokazów oraz odczytów w Kodokanie. By³ to prawdziwy zaszczyt dla tak skromnego cz³owieka jakim by³ Funakoshi. Kiedy przygotowywa³ siê do powrotu na Okinawê, zwróci³ sie do niego malarz Hoan Kosugi (pó¼niejszy ilustrator ksi±¿ek Funakoshiego, autor tygrysa "Tora no maki" - oficjalnego symbolu shotokan). By³ rodowitym Japoñczykiem. Z karate zetkn±³ siê na Okinawie i bardzo go zainteresowa³o. Niestety w Tokio nie mia³ mo¿liwo¶ci podjêcia treningów. Okaza³o siê tak¿e, ¿e przyszed³ w imieniu wiêkszej grupy osób prosiæ o kilkana¶cie lekcji oraz spisanie wskazówek do samodzielnego treningu karate. Funakoshi zdecydowa³ siê pozostaæ uwzglêdniaj±c, ¿e zawodowe nauczanie karate mo¿e mu pomóc w utrzymaniu licznej ju¿ czterososobowej rodziny na wy¿szym ni¿ do tej pory poziomie. Czym prêdzej wys³a³ list do Azato i Itosu z pro¶b± o wyra¿enie zgody na nauczanie. Obaj zgodzili siê, lecz jak wspomina w swojej biografii Funakoshi, przestrzegali go, ¿e nauczanie karate nie jest lekkim kawa³kiem chleba. Przez wiele lat Funakoshi mieszka³ samotnie w skromnej dzielnicy Suidobata pracuj±c jako nocny stró¿, ogrodnik czy dozorca w szkolnej bursie. Op³aty za treningi by³y wiêcej ni¿ skromne. Jego ¿ona, kiedy poprosi³ j± o przyjazd, odmówi³a t³umacz±c siê obowi±zkiem opieki nad prochami swoich przodków. Funakoshi prze¿ywa³ ciê¿kie chwile. Z czasem sytuacja poprawi³a siê. Do dojo przychodzili coraz bogatsi ludzie. W 1922 roku wydana zostaje pierwsza ksi±¿ka o karate autorstwa Funakoshiego "Ryu-kyu kempo karate" a kilkana¶cie miesiêcy pó¼niej druga - "Rentan goshin karate-jitsu" (wzmacnianie si³y woli i obrony przez trening karate). 
Z biegiem lat s³awa Funakoshiego ro¶nie. Mistrz daje liczne pokazy, uczy, wyja¶nia i wiele podró¿uje wype³niaj±c swoj± ¿yciow± misjê. Pomaga mu w tym jego syn Yoshitaka Funakoshi "Giko" (Gigo), który przyjecha³ do Tokio wspieraæ ojca. W latach 1923-1926 powstaj± nowe sekcje w szko³ach wy¿szych prowadzone przez najstarszych uczniów Funakoshiego. Na Uniwersytecie Keio zajêcia prowadzi³ Isao Obata, Waseda - Hironishi Noguchi,  Takushoku - Seicho Takagi, Hosei - Tatsuo Saeki, Wy¿szej Szkole Medycznej Nihon - Hironori Ohtsuka, Chuo - Shigeru Egami, Kobazawa - Hidetaka Nishiyama,  Nippon - Imura, Teisho - Omura. Wraz z przyjazdem okinawskich nauczycieli Mabuniegi i Miyagiego, utworzono kolejne kluby uniwersteckie na Ritsumeikan i Kansai w rejonie Osaki. Treningi odbywa³y siê wed³ug zasady "hitokata sansen", czyli jedno kata æwicz przez trzy lata. Z czasem pod wp³ywem licznych sugestii Funakoshi wprowadzi³ kihon, czyli wstêpny trening walki polegaj±cy na wykonywaniu technik ataku i obrony w przej¶ciach oraz æwiczenia z makiwar±. W 1928 roku Funakoshi prezentuje karate w pa³acu cesarskim w Tokio. Oko³o roku 1929 zmienia pisowniê i zamiast "chiñska rêka" u¿ywa nazwy "pusta rêka". Formu³uje tak¿e 20 zasad okre¶laj±cych filozofiê karate (nijukun). Zmienia tak¿e nazwy kata z chiñskich na japoñskie. Zmiany te wywo³uj± spor± krytykê ze strony innych mistrzów karate.  Tydzieñ w tydzieñ na ³amach "Okinawa Times" pojawia³y sie artyku³y, ¿±daj±ce odpowiedzi na pytanie  - dlaczego ? Funakoshi konsekwentnie z w³a¶ciw± sobie lekko¶ci± pióra t³umaczy³ swoje racje, broni±c swojego stanowiska.  Z czasem jednak zmiany przyjmuj± siê i zostaj± powszechnie zaakceptowane. Wraz z publikacj± Karatedo Kyuohan autorstwa Funakoshiego w 1935 roku karatedo stanê³o na mocnym gruncie ju¿ jako japoñska sztuka walki. Okres ten  nazywany jest "z³otym wiekiem karate". Prawie ka¿da uczelnia mia³a wtedy swój klub karate. Trening karate zostaje uzupe³niony o forme Jiyu-ippon-kumite.


Budynek Shotokan


W 1936 roku Spo³eczny Komitet Wspieraj±cy Karate zgromadzi³ fundusze odpowiednie do wybudowania dojo. Po zakoñczeniu budowy nad drzwiami drewnianego budynku umieszczono napis Shotokan. Shoto (sosnowy powiew) by³ pseudonimem literackim Funakoshiego, którym podpisywa³ swoje poematy. Pseudonim ten w tamtych czasach by³ bardziej znany ni¿ nazwisko mistrza. Kan - oznacza budynek. Z czasem karate propagowane przez Funakoshiego oraz jego kontunuatorów zaczêto okre¶laæ mianem shotokan. Sam Funakoshi zawsze podkre¶la³, ¿e karate jest jedno i nie ma w nim miejsca na podzia³y na style i szko³y.  Gichin Funakoshi przekraczaj±c próg nowego dojo otworzy³ erê nowoczesnego karate. Mia³ wtedy ju¿ blisko 70 lat. W 1939 roku w shotokan-dojo treningi zaczyna prowadziæ syn Funakoshiego - Yoshitaka. Zmieniaj± siê metody treningowe, rozpoczynaj± siê próby wprowadzenia do treningu karate kumite jako wolnego sparingu. Gichin Funakoshi czêstokroæ nie aprobowa³ tych nowo¶ci jednak ze wzglêdu na swój podesz³y wiek wycofuje sie stopniowo z prowadzenia zajêæ, za¶ w czasie wojny zaprzestaje ich popadaj±c w apatiê.
W czasie wojny shotokan zostaje ca³kowicie zniszczony, na gru¼licê (lub bia³aczkê) umiera Yoshitaka oraz ¿ona Funakoshiego. Pó¼n± jesieni± 1947 roku powraca do Tokio z zamiarem odbudowania pozycji karate. W 1948 roku ujawniaj± siê jadnak ró¿nice w rozumieniu karate. Czê¶æ uczniów chce kontynuowania treningów karate takich jakie prowadzi³ Yoshitaka, inni optuj± za powrotem do karate jakiego naucza³ wcze¶niej sêdziwy ju¿ Gichin Funakoshi, jeszcze inni (szczególnie eksperci sztuk walki zamieszkuj±cy Okinawê) uwa¿aj±, ¿e nie nale¿y uznawaæ ¿adnych z wprowadzonych zmian i poróciæ do takiego karate jakie praktykuje siê na Okinawie.
W tym samym roku Funakoshi pisze swoj± ostatni± ksi±¿kê "Karate - droga mojego ¿ycia", która staje siê swoistym testamentem Mistrza. Do koñca swoich dni pozosta³ aktywnym cz³owiekiem przychodz±c na treningi aby je obserwowaæ. Zmar³ 26 kwietnia 1957 roku.

W dniu 01.12.1968 roku w ¶wi±tyni Engaku-ji (Kamakura, Prefektura Kanagawa) grupa osób wywodz±cych siê z Shotokai ufundowa³a niedu¿y obelisk z napisem: Gichin Funakoshi - Karate ni sente nashi (karate nigdy nie atakuje pierwsze). Projekt pomnika jest autorstwa Kenji Ogata za¶ kaligrafie Sōgen Asahina i samego Gichina Funakoshi. Autorem inskrypcji upamiêtniaj±cej ¿ycie i dzia³alno¶æ Mistrza by³ Nobuhide Ohama. Niektórzy karatecy odwiedzaj±cy Japoniê traktuj± to miejsce jak u¶wiêcone, klêkaj± a nawet modl± siê wierz±c, ¿e oto s± przy grobie Mistrza tymczasem jest to tylko i wy³±cznie tablica pami±tkowa (Funakoshi memorial). Tak¿e na Okinawie znajdziemy tablicê upamiêtniaj±c± Gichina Funakoshi. Znajduje siê ona cmentarzu Gokoku w Naha i zosta³a ufundowana z okazji 50-lecie jego ¶mierci w dniu 20.04.2007 roku przez Okinawa Funakoshi Gichin Appreciation Society. Miejsce to znane jest jako Funakoshi monument. Na tablicach oprócz upamiêtnia dorobku i osoby Mistrza znajduj± siê tak¿e nazwy organizacji i nazwiska osób, które przekaza³y darowizny na budowê tego pomnika. Jednak ma³o kto wie, ¿e prawdziwy grób Mistrza jest ca³kiem niepozorny (niemal zapomniany) i znajduje siê ok. 40 km od Engaku-ji na malutkim cmentarzu w Prefekturze Kanagawa przy stacji kolejowej Kakio  (zdjêcia poni¿ej). Tam docieraj± naprawdê nieliczni.


Funakoshi memorial w ¶wiatyni Engaku-ji w Kamakurze


Funakoshi Monument - Park Onoyama (Naha - Okinawa), przy wej¶ciu do Gokoku Shirne


Grób Gichin Funakoshi - cmentarz przy ¶wi±tyni Zenshoji obok stacji kolejowej Kakio
(Prefektura Kanagawa)

Wraz z odej¶ciem Mistrza odesz³a tak¿e pewna epoka, rozpocz±³ siê okres rywalizacji i ¶cierania odmiennych interesów organizacji karate. Jednymi z najwiekszych uczniów Gichina Funakoshi oraz Yoshitaki Funakoshi byli sensei Taiji Kase /10 Dan/ oraz sensei Hidetaka Nishiyama /10 Dan/. U obu tych instruktorów praktykowa³ sensei Hiroshi Shirai /9 Dan/. Najpierw æwiczy³ pod okiem Nishiyamy a¿ do momentu kiedy ten wyjecha³ do Stanów Zjednoczonych, pó¼niej zosta³ uczniem sensei Kase. Od 1965 roku sensei Hiroshi Shirai naucza karate we W³oszech gdzie wykszta³ci³ wielu znakomitych karateków.

Genealogia shuri-te shotokan
Publikowane za zgod± w³a¶ciciela
Coryright: Kokoro International

 

 


 
 
    projekt, wykonanie: Dekorus